Island: Η Αυστραλιανή ταινία που έκανε διάσημη την Αστυπάλαια το 1989
Το μακρινό 1989 οι κάτοικοι της Αστυπάλαιας μάθαιναν από στόμα σε στόμα πως κάποιοι ξένοι παραγωγοί θα έρθουν στο νησί για τα γυρίσματα ταινίας. Ήταν σίγουρα το νέο της χρονιάς αλλά αυτό που προκαλούσε ακόμη μεγαλύτερη εντύπωση ήταν το γεγονός ότι θα πρωταγωνιστούσε η Ειρήνη Παπά, μία από τις πιο γνωστές Ελληνίδες ηθοποιούς εκείνης της περιόδου. Δεν επρόκειτο λοιπόν για μια ασήμαντη παραγωγή αλλά πράγματι για το γεγονός που θα έκανε ευρύτερα γνωστό αυτόν τον ιδιαίτερο τόπο που είχαν «ανακαλύψει» σχετικά λίγοι μέχρι τα τέλη εκείνης της δεκαετίας…
Ο Αυστραλός σκηνοθέτης Paul Cox (1940-2016) με καταγωγή από την Ολλανδία, είχε επιλέξει την «Αστυπαλιά» ως ιδανικό τόπο για την νέα του ταινία που θα είχε τον χαρακτηριστικό τίτλο «Island». Ήθελε όσο τίποτε άλλο να γυρίσει όλες τις σκηνές σε ένα τοπίο νησιωτικό, απόλυτα αυθεντικό και φυσικά μακριά από όλα όσα είχε συνηθίσει να προβάλει μέχρι τότε στις παραγωγές του. Η Αστυπάλαια ήταν όντως το κατάλληλο «σκηνικό» για μία ταινία που τα βασικότερα μηνύματα που ήθελε να μεταφέρει στο κινηματογραφικό κοινό ήταν η αξία των ανθρώπινων σχέσεων, η ανάγκη για προσωπικές «αποδράσεις» και κυρίως η ασύγκριτη δύναμη των γυναικών μπροστά σε κάθε είδους δυσκολία.
Ηλιοβασίλεμα πίσω από τα βουνά της Αστυπάλαιας – «Καρέ» από την εισαγωγή της ταινίας
Στο σενάριο της ταινίας που έκανε διάσημο το νησί πριν από 33 χρόνια, πρωταγωνιστούσαν τρεις γυναίκες, μία Αυστραλή (Eva Sitta), μία από την Σρι Λάνκα (Anoja Weerasinghe) και φυσικά η Ελληνίδα Ειρήνη Παπά. Όλες τους κατά κάποιο τρόπο βρίσκονται σε αυτό τον τόπο «εξόριστες» και προσπαθούν με τον δικό της τρόπο η κάθε μία να ξεφύγουν από τις προσωπικές του «τραγωδίες». Οι ζωές τους συνδέονται απόλυτα με τις κοινές τους επιθυμίες και τον αμοιβαίο φόβο για τον «έξω κόσμο». Καθώς η μία σκηνή δίνει συνέχεια στην επόμενη, γίνεται αντιληπτό πως το ίδιο το νησί, με την γενναιοδωρία και την ζεστασιά των κατοίκων του, είναι εκείνο που οδηγεί και τις τρεις γυναίκες σε αποκαλύψεις για τον εαυτό τους καθώς και για την θέση τους στον κόσμο.
Για όσους έχουν δει την ταινία όταν ήταν διαθέσιμη στα τότε «βίντεο-κλάμπ», η λεπτή ισορροπία ανάμεσα στο πάθος και τον φόβο, την μοναξιά και την μοιραία έλξη, είναι απόλυτα χαρακτηριστική ως βασικό στοιχείο της πρόθεσης του σκηνοθέτη.
Όπως είχε μάλιστα σχολιάσει ο Paul Cox: «Αν και βρίσκεται στον αρχαίο κόσμο ενός μικρού νησιού κάπου ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, το Island ασχολείται με σύγχρονα ζητήματα. Η καταστροφή της ατομικότητας στη δυτική κοινωνία, για παράδειγμα, ή η σύγχυση, η τρέλα και η βαρβαρότητα της πολιτικής κατάστασης στη Σρι Λάνκα. Το νησί είναι για την άφιξη και την αναχώρηση, για το σπίτι και τη νοσταλγία, για την ανατολή και τη δύση, και φυσικά για την αγάπη»
Στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να δείτε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από την ταινία με πλάνα μέσα από το Κάστρο της Χώρας και ένα παραδοσιακό σπίτι του οικισμού, όπου μια ντόπια οικογένεια διηγείται την συγκινητική ιστορία της στην ηθοποιό:
Η αλήθεια είναι πως αν και η ταινία ξεκίνησε με την πιο αισιόδοξη διάθεση όλων των συντελεστών για μια σπουδαία παραγωγή, τελικά δεν είχε την εμπορική επιτυχία που περίμενε κυρίως ο διάσημος σκηνοθέτης. Απέσπασε αρκετά βραβεία από κριτικούς για την ποιότητα της αλλά όσον αφορά το απλό κοινό δεν είχε την ανταπόκριση που ίσως άξιζε. Σε κάθε περίπτωση πάντως πρόβαλε την Αστυπάλαια σε ολόκληρο τον κόσμο, οι ντόπιοι γνώρισαν από κοντά μια από τις σπουδαιότερες ηθοποιούς που έβγαλε η Ελλάδα και η ταινία έμεινε πια ως μία «κλασική» ταινία ανάμεσα σε όσες έχουν γυριστεί στα νησιά της χώρας στο παρελθόν.
Οι τρεις πρωταγωνίστριες της ταινίας – Eva Sitta, Anoja και η πασίγνωστη σε όλους μας Ελληνίδα Ειρήνη Παπά.
Οι σημαντικότερες βραβεύσεις της ταινίας «island» σε διεθνή φεστιβάλ κινηματογράφου.
Στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να δείτε σκηνές από την ταινία όπου ο «θρυλικός» Νηρέας προσεγγίζει το παλιό λιμάνι του νησιού στον Πέρα Γυαλό:
Οι άνθρωποι της Αστυπάλαιας σε σκηνή της ταινίας αποχαιρετούν από το παλιό λιμάνι το θρυλικό καράβι «Νηρέας».
Κείμενο – επιμέλεια: Αντώνης Νικολάκης
